Kolesterol, vücutta önemli bir yağdır. Bu içerikte, kolesterolün ne olduğunu, yükselten alışkanlıkları ve sağlıklı dengeleme yöntemlerini keşfedin. Kalp sağlığınızı korumak için bilmeniz gereken her şeyi öğrenin!
Kolesterol, vücutta bulunan ve hücre zarlarının yapı taşlarından biri olan bir tür yağdır (lipid). Vücut, hormonlar, D vitamini ve safra asitleri gibi hayati bileşenlerin üretiminde kolesterole ihtiyaç duyar. Kolesterol, temel olarak iki ana türe ayrılır:
Kolesterol, kanda bulunan mumsu bir madde olarak tanımlanabilir. Vücudun sağlıklı hücreler oluşturabilmesi için kolesterole ihtiyacı vardır; bununla birlikte, yüksek kolesterol seviyeleri kalp hastalığı riskini artırabilir. Yüksek kolesterol seviyeleri, kan damarlarında yağ birikintilerinin oluşmasına neden olabilir. Bu birikintiler zamanla büyüyerek atardamarlardan yeterli kan akışını zorlaştırabilir. Bazen bu birikintiler aniden parçalanabilir ve kalp krizine veya felce yol açan bir pıhtı oluşumuna neden olabilir. Yüksek kolesterol genellikle kalıtsal bir durum olsa da, sağlıksız yaşam tarzı seçimleri de önemli bir etken olarak ortaya çıkar. Sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz ve uygun ilaç tedavisi, yüksek kolesterolü kontrol altına almada etkili olabilir.
Kolesterol, vücut tarafından şekerden üretilir veya doğrudan besinlerden alınır. Karaciğer, bu sürecin yönetiminde merkezi bir rol oynar ve kolesterolün vücutta işlev görmesini sağlamak için karmaşık bir metabolizma sürecine sahiptir. Kolesterol, karaciğer ve diğer vücut bölgeleri arasında lipoprotein adı verilen moleküller aracılığıyla taşınır. Kan tahlilinde görülen toplam kolesterol, LDL, HDL ve trigliserit değerleri bu lipoproteinlerden kaynaklanır. HDL düzeyinin yüksek olması, kişinin damarlarından karaciğere bol miktarda kolesterol taşındığını gösterir. Bu durumda, hastanın damar tıkanıklığı riski daha düşüktür. Öte yandan, yüksek LDL seviyeleri, karaciğerden damar duvarlarına kolesterol taşındığını gösterir ve bu durumda damar tıkanıklığı riski artar.
Yumurta ve tereyağı gibi yiyeceklerin kolesterol seviyesini yükselttiği düşünülerek beslenmeden çıkarılması önerilmiştir; ancak sonrasında bu kararın olumsuz etkileri gözlemlenmiştir. Şeker ve işlenmiş gıdalar ise hedef alınmıştır. Sağlıklı bir beslenme planı oluşturmak, yüksek kolesterolü düşürdüğü gibi damar tıkanıklığı gelişimini de engellemeye yardımcı olur.
Kolesterol, damarlarda birikmeye başlarken genellikle belirti vermez. Bu nedenle, uzun süredir yüksek kolesterol sorunu yaşayan bireyler genellikle kendilerinde herhangi bir rahatsızlık hissetmediklerini belirtirler. Ancak kalp krizi, felç veya bacak damar tıkanıklığı gibi durumlar geliştiğinde, kolesterol düzeylerine müdahale edilmesi gerekmektedir. Erken teşhis ve tedavi, yüksek kolesterol sorununu kontrol altına almak için kritik öneme sahiptir.
