Parmak buruşukluğunun nedenlerini ve evrimsel avantajlarını keşfedin. Bu ilginç özelliklerin hayatta kalma üzerindeki etkilerini öğrenin.
“Parmaklarım neden böyle buruştu?” Bu soru, banyo zamanı gelen çocukların, yüzme derslerinde öğrencilerin ve uzun süre hamamda kalan yetişkinlerin kafasını kurcalayan bir muamma. Bilim insanları, bir zamanlar bu buruşuklukların parmakların sırılsıklam olduktan sonra şişmesinden kaynaklandığını düşünmüştü. Ancak, bu buruşuklukların oluşması için parmaklarımızın boyutlarının önemli ölçüde artması gerektiği göz önüne alındığında, bu açıklamanın yetersiz olduğu anlaşılmıştır. Gerçek cevap, cildimizden çok sinir sistemimizle ilgili.
Kılsız Cildin Sırrı
Popüler Science Türkçe’de yer alan bilgilere göre, Chicago Cilt Kliniği’nde çalışan dermatolog Danilo Del Campo, avuç içlerimiz ve ayak tabanlarımızdaki cildin benzersiz olduğunu ifade ediyor. Bu bölgelerdeki cilde “kılsız cilt” denir. Etrafımızı hissetmemizde kritik bir rol oynayan bu kılsız yüzey, cildimizden gelen sinyalleri beynimizin anlayabileceği elektriksel gerilimlere dönüştüren reseptörlerle doludur. Kılsız cilt sadece insanlara özgü değildir; yıldız burunlu köstebeğin etrafını algılamak için kullandığı sıra dışı çıkıntılar ve ornitorenginin üst gagası da bu tür cilt yapısına örnek teşkil eder. Farelerde yapılan bir analiz, kılsız ciltteki hızlı iletimli sinirlerin, yavaş iletimli sinirlere oranının kıllı cilde göre üç kat daha fazla olduğunu göstermiştir.
Geçmişteki Araştırmalar
Northwestern Tıp kurumunda çalışan dermatolog Lauren Taglia, klinik tedavi uzmanlarının bu algılayıcı dolu kılsız cildin eşsiz yapısının buruşuk ciltle bir ilişkisi olabileceğini ilk olarak yaklaşık bir asır önce yapılan bir çalışmada fark ettiklerini belirtiyor. 1936 yılında yayımlanan bir makalede, Sör George White Pickering ve Thomas Lewis, çocuk felcinin sebep olduğu sinir hasarı olan bireylerde buruşukluğa karşı önemli bir dayanıklılığa sahip parmakların bulunduğu vaka çalışmalarını bildirmiştir. Bu hastaların, koldan aşağıya doğru uzanan ve el ile ön kola motor ve duyusal bağlantılar sağlayan orta sinirinde sürekli bir hasar bulunmaktadır. Bu sinir, sempatik sinir sisteminde önemli bir bağlantı oluşturuyor.
Savaş ya da Kaç Tepkisinin Başarısızlığı
Sempatik sinir sistemi, vücudumuzu fiziksel eyleme hazırlamakla görevlidir. Bu sistem, kalpte pompalama oranını ve kasılma gücünü artırarak vücudu harekete geçirir. Aynı sistem gözde göz bebeğini genişleterek daha fazla ışığın girmesine olanak sağlar. Bu işlevler genellikle “savaş ya da kaç” tepkileri olarak adlandırılır. 1970’lerde yapılan bir araştırmada, orta sinirdeki bu sempatik bağlantıların hasar görmesinin buruşmayı durdurduğu belirlenmiştir. Bu tip sinir hasarlarını belirlemenin en önemli testlerinden biri, elin sıcak suya daldırılmasıdır.
Ancak, sempatik sinir sisteminin parmakları nasıl buruşturduğuna dair net bir anlayış, 2003 yılında yapılan bir çalışmaya kadar elde edilememiştir. Bu çalışmada, araştırmacılar ellere giden kan akışının suya daldırdıktan sonra nasıl değiştiğini inceledi. Parmak buruşmasına, kan akışındaki ani bir düşüş eşlik etti. Bu azalma, sempatik sinir sisteminin eldeki damarların çapını daraltarak damar büzülmesine neden olmasından kaynaklanmaktadır. Bu çalışmalarda, parmak buruşmasının nasıl işlediği detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Geriye sadece bir soru kalmıştır: Neden böyle bir şey oluyor?
Parmak Buruşukluklarını Kavramak
Bilim insanları bu soruyu 2021’de yapılan bir çalışmayla aydınlatmayı başardılar. Manchester Metropol Üniversitesi’nde çalışan araştırmacı Nick Davis, İngiliz Bilim Müzesi’nde bir deney düzenlemiştir. Davis, müzeyi ziyaret edenlerin ıslak ve kuru nesneleri kavrama yeteneklerini değerlendirmiştir. Daha sonra bu kişilerin ellerini sıcak suya daldırmalarını istemiştir. Parmakları buruştuğunda, kavrama yeteneklerini yeniden test etmiştir. Duş sırasında şampuan şişesini tutmaya çalışan herkes, ıslak nesneleri kavramanın kuru nesneleri tutmaktan daha fazla güç gerektirdiğini bilir. Davis’in analizi, buruşuk parmakların ıslak nesneleri daha kolay kavrayabildiğini göstermiştir. “Evrimsel açıdan konuşursak,” diyor Taglia, “belki de atalarımız için sudaki balıkları yakalamakta bir avantaj sağlamıştır.” Ayrıca, ayakkabısı olmayan atalarımızın buruşuk ayaklarıyla akan su veya nehirlerden kaymadan geçebilmiş olabileceklerini de belirtmektedir bilim insanı.
Evrimin binlerce yıl önce geliştirdiği bir özelliğin, günümüzde tıbbi teşhislerde yardımcı olması, şans eseri bir tesadüf gibi görünmektedir. Del Campo ise sözlerini şöyle tamamlıyor: “Cildin bütün vücuda açılan bir pencere olduğunu söyleyebiliriz.”
