Kalp krizi, dünya genelinde önemli bir sağlık sorunu. Bu içerikte, kalp krizinin nedenleri, risk faktörleri ve Türkiye’deki durumu hakkında bilgi vererek, korunma yollarını keşfedin.
Dünya genelinde kalp krizi, en yüksek ölüm oranına sahip sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Yapılan araştırmalara göre, her yıl yaklaşık 17.9 milyon insan, kardiyovasküler hastalıklardan dolayı hayata veda etmektedir. Bu ölümlerin dörtte üçü, kalp krizi ve inme gibi rahatsızlıklardan kaynaklanmaktadır. Dünya genelinde tahminen 300 milyondan fazla kalp hastası bulunurken, 2 milyardan fazla kişi de kalp hastalığı riski taşımaktadır. Kalp damar hastalıkları, yılda 18.6 milyondan fazla kişinin hayatını kaybetmesine sebep olmaktadır. Özellikle, bu ölümlerin üçte biri 70 yaşın altındaki bireylerde gerçekleşmekte ve bu kayıpların %85’i kalp krizi ve inmeye bağlıdır.
Türkiye’de de kalp ve damar hastalıkları, en önemli sağlık meselelerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, 2021 yılında ölümlerin %33,4’ü dolaşım sistemi hastalıklarından kaynaklanmıştır. Bu durum, yaklaşık her üç dakikada bir kişinin kalp rahatsızlıkları nedeniyle hayatını kaybettiği anlamına gelmektedir. Her yıl yaklaşık 300 bin kişi kalp krizi geçirmekte, bu rakamın yarısı kanser kaynaklı ölümlerle karşılaştırıldığında oldukça kaygı vericidir.
Sutter Health ağında kardiyolog olarak görev yapan Dr. Sutter Zi-Jian Xu, kalp krizinin bazen aylar öncesinde belirtiler vermeye başladığını ifade etmektedir. Hastaların çoğu, göğüste yayılma, ağırlık veya rahatsızlık hissi, kalp çarpıntısı, soğuk terleme ve nefes darlığı gibi klasik semptomlar yaşarken, bazıları (özellikle kadınlar) yorgunluk, genel huzursuzluk, belirsiz rahatsızlık, sırt veya karın ağrısı ve azalan dayanıklılık gibi atipik belirtiler gösterebilir. Uzman, “Kadınlarda ve erkeklerde kalp krizi, gerçek bir olay meydana gelmeden önceki aylarda dahi yaşanabilir” uyarısında bulunmaktadır.
Araştırmalar, belirli semptomların diğerlerine göre daha yaygın olduğunu göstermektedir. Cureus dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, kalp krizi belirtileri arasında en sık görüleni göğüs ağrısı olup, hastaların %68’i bu ağrıyı kalp krizinden önce yaşamıştır. Neredeyse yarısı (%32) potansiyel olarak ölümcül bir olaydan bir aydan fazla bir süre önce bu semptomu hissetmiştir. Diğer belirtiler ise %44 ile göğüste ağırlık hissi, %42 ile kalp çarpıntısı, %34 ile nefes darlığı ve %27 ile göğüste yanma şeklinde sıralanmaktadır. Ayrıca, hastaların %23’ünde alışılmadık yorgunluk ve %22’sinde uyku bozukluğu da gözlemlenmiştir.
Kardiyovasküler hastalıklara bağlı ölümlerin %80’i, tütün kullanımı, sağlıksız beslenme ve hareketsizlik gibi kontrol edilebilir ve önlenebilir risk faktörlerine dayanmaktadır. Yüksek kan basıncı, yüksek kan şekeri, yüksek kolesterol ve obezite gibi faktörler de kalp damar hastalıkları için önemli risk unsurları arasında bulunmaktadır. Koruyucu sağlık hizmetleri aracılığıyla bu risk faktörleri erken dönemde tespit edilerek, hastalıkların tedavi edilmesi ve erken yaşta ölümlerin önüne geçilmesi mümkün olmaktadır.
Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, kalp sağlığını koruma konusunda yaşam tarzının değiştirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Genel Müdürlük, dengeli beslenme ile bol miktarda meyve ve sebze, kepekli tahıllar, yağsız et, balık ve sınırlı tuz, şeker ve yağ alımı ile baklagil tüketilmesini, daha fazla fiziksel aktivite yapılmasını ve stres ya da endişeden kaçınılmasını önermektedir. Tütün ürünlerini bırakmanın kalp krizi ve inme riskini hemen düşürdüğünü ve bir yıl içinde bu riskin yarı yarıya azaldığını hatırlatan Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, tütün dumanına maruziyetten kaçınılmasını da tavsiye etmektedir. Ayrıca, düzenli sağlık kontrollerinin yaptırılması, kan kolesterolünün sağlıklı bir diyet ile ve gerektiğinde uygun ilaçlarla kontrol edilmesi de önerilerin arasındadır.
