Hasta olmamanıza rağmen öksürüyorsanız…

Son zamanlarda grip, COVID veya RSV gibi solunum yolu hastalıkları geçirdiyseniz ama hala öksürüğünüz devam ediyorsa yalnız değilsiniz. Bu durum, virüsleri atlattıktan sonra da yaygın olarak görülüyor.

Teksas Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Michael Shiloh, öksürük şikayetiyle gelen birçok hastanın, hastalıklarının üzerinden yaklaşık sekiz hafta geçtiğini belirtiyor. Artık virüs vücutta tespit edilemese de, bu kişiler hala öksürmeye devam ediyor.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne (CDC) göre, solunum yolu enfeksiyonları yaygın ve ciddi vakalar artmakta. Grip, RSV ve COVID kaynaklı hastalıklar nedeniyle acil servislere başvurular yükseliyor. Çoğu insan hastalığı birkaç hafta içinde atlatabiliyor, fakat bazı belirtiler daha uzun süre devam edebiliyor.

Bilim insanları, sağlıklı bireylerin neden uzun süre öksürük yaşadığını tam olarak anlamış değil. Ancak yapılan araştırmalar, viral enfeksiyonların hava yolu sinirleriyle etkileşime girerek bu duruma yol açabileceğini gösteriyor.

Öksürük, solunum yollarımızı koruyan ve temiz tutan önemli bir reflekstir. Göğüs hastalıkları uzmanı Dr. Lorcan McGarvey, bu refleksin genellikle zararlı maddelere karşı devreye girdiğini söylüyor.

Sinir uçları, soğuk hava veya acı maddelere karşı duyarlıdır ve bu uyarıcılar öksürme refleksini tetikler. Öksürük, bu sinirlerin beyne gönderdiği sinyallerle başlar ve beyin bu sinyalleri alarak öksürme ihtiyacı olup olmadığına karar verir.

Ancak hastalık sonrası öksürüğün neden sürdüğü tam olarak açıklığa kavuşturulabilmiş değil. Öksürük, genellikle boğazdaki mukusları temizlemek için devreye girse de, bazı viral enfeksiyonlar kuru öksürüğe yol açar, yani balgam üretmez. Araştırmalar, enfeksiyonların sinirleri aşırı hassas hale getirdiğini ortaya koyuyor.

Bir teoriye göre, sinirlerin aşırı duyarlı olması öksürüğün devam etmesine neden oluyor. Dr. McGarvey, normalde zararsız olan bir durumu, örneğin derin nefes almak ya da gülmek gibi basit eylemleri bile, öksürük krizine yol açabilecek bir uyarıcıya dönüştürebileceğini belirtiyor.

1990’lı yıllarda yapılan bir araştırmada, grip benzeri bir virüsle enfekte olan kobayların sinirlerinin daha hassas olduğu gözlemlendi. Benzer şekilde, insanlarda da bu tür aşırı duyarlılık bulunuyor. Günümüzde yapılan çalışmalar, bu hassasiyetin özellikle hava yolu sinirlerindeki bazı reseptörlerle ilgili olduğunu gösteriyor.

Hastalık sonrası öksürük genellikle iki ila üç hafta içinde geçer. Ancak öksürüğünüz sekiz haftadan uzun sürüyorsa, bir doktora başvurmanız tavsiye edilir.

Ayrıca ateş, nefes darlığı, kanlı balgam veya kilo kaybı gibi belirtilerle karşılaşırsanız, erken tıbbi müdahale gerekebilir. Kronik öksürük üzerine çalışan uzmanlar, öksürüğün sekiz hafta ve daha uzun sürmesinin artık tedavi gerektiren bir durum olduğunu söylüyor.