Güneş ve Dünya arasında ‘manyetik otoyol’ açıldı

Geçen yıl Nisan ayında patlak veren devasa bir güneş fırtınası, Dünya’nın manyetik alanının bir kısmını tamamen yok ederek gezegenin manyetosferini biçimlendirdi. 

Bu olağanüstü nadir olayın bir sonucu olarak, Güneş ve Dünya arasında geçici olarak iki yönlü bir otoyol açıldı; yüklü parçacıklar her iki yöne de gönderilirken her iki uçta da auroralar gözlemlendi.

Yeni bir araştırma ile söz konusu fenomene mercek tutan araştırmacılar, manyetik dalgaların, güneş rüzgârı boyunca, manyetik Alfvén hızını aşan bir hızda hareket ettiğini açıkladılar.

Araştırmacılara göre sonuç, “sesten hızlı savaş jetlerinin havada sonik şoklar yaratmasına” benziyor.

ALFVEN HIZI NEDİR?

Alfvén hızı, uzayda ya da yıldızların etrafında bulunan elektrik yüklü parçacıkların ve manyetik alanların nasıl etkileştiğini anlamamıza yardımcı olan bir hızdır. Bu hız, manyetik alanların etkisi altında, plazma adı verilen, gazlardan daha çok elektrik yüklü parçacıklardan oluşan maddelerin içinden geçen dalgaların ne kadar hızlı hareket ettiğini gösterir.

Basit bir şekilde ifade etmek gerekirse, Alfvén hızı, manyetik alanların plazma içerisindeki etkisini ne kadar hızlı bir şekilde ilettiğini anlatır. Bu kavram, uzay hava durumu, güneş fırtınaları ve yıldızların manyetik alanları gibi konularda oldukça önemlidir.

NASA AÇIKLAMA YAYINLADI

X’te bu olayla ilgili olarak yayınlanan bir dizi yazıda NASA, söz konusu şokun, “bir teknenin suda ilerlerken ön tarafında oluşan köpüklü dalgalar gibi” olduğunu açıkladı.

https://twitter.com/NASASun/status/1820833792119963877

NASA’nın açıklamasına göre, “Mevcut durumda, Güneş patlamasının içindeki manyetik alan hala Güneş’e bağlıyken Dünya’nın manyetik alanıyla kaynaştı. Bu durumda, Dünya’nın manyetizması tarafından hapsedilen parçacıklar aniden Güneş’e doğru yol aldı. Başka bir deyişle, Güneş’ten Dünya’ya doğru her zamanki tek yönlü akış, aniden çift yönlü hale geldi. Bu durum yaklaşık iki saat boyunca devam etti ve Dünya da parçacıkları Güneş’e doğru geri püskürttü!”

For a brief period during the storm, a two-way “highway” formed between the Sun and Earth.

In other words, the usual one-way flow from the Sun to Earth suddenly went both directions: For about two hours, Earth was also spewing particles back into the Sun! pic.twitter.com/Q2b1o5C9b0

— NASA Sun & Space (@NASASun) August 6, 2024

NEDİR BU PARÇACIKLAR?

Yukarıda bahsedilen parçacıklar öncelikle elektronlar ve protonlar gibi yüklü parçacıklardır. Bu parçacıklar, Dünya’nın manyetosferinde bulunur ve Dünya’nın manyetik alanı tarafından hapsedilir. 

Güneş patlamasının manyetik alan çizgileri Dünya’nın manyetik alanıyla birleştiğinde (manyetik yeniden bağlantı olarak bilinen bir süreç), bu yüklü parçacıklar Güneş’e doğru kaçmak için doğrudan bir yol kazanabilir ve potansiyel olarak auroralar veya uzay hava koşullarında değişiklikler gibi olaylara yol açabilir.