Demir eksikliği en sık görülen sağlık sorunlarından biri. Besinlerden yeterli miktarda demir alamadığınızda vücudunuzda demir eksikliği görülür. Ancak doğada bulunan demir zengini bir besin vücudun tüm demir ihtiyacını karşılayabiliyor. Haftada 2 kez tüketildiğinde halsizliği, yorgunluğu bitiriyor.
Vücutta yeteri kadar demir bulunmadığında, vücut kırmızı kan hücrelerinde oksijen taşımalarını sağlayan hemoglobin proteinini yeterince üretemez. Bunun sonucu olarak ortaya çıkan demir eksikliği anemisi, yorgunluk, nefes darlığı, baş ağrısı, cilt renginin solması, uzuvlarda soğukluk ve üşüme yaşanmasına neden olur
Demir eksiliğini önlemek için sağlıklı beslenmeyi önemsemeniz gerekiyor. Özellikle bazı besinler demir bakımından zengin oluyor. Haftada sadece iki porsiyon istiridye mantarı tüketerek vücudun demir ihtiyacını karşılayabilirsiniz.
Asya mutfağının vazgeçilmezi olan istiridye mantarı, geleneksel tıbbın yüzyıllardır şifa kaynağı.
İstiridye mantarları lif, vitamin, mineral ve diğer önemli besinlerle doludur. Ayrıca karbonhidrat açısından da düşüktür, bu nedenle düşük karbonhidratlı diyet uygulayan kişiler için iyi bir seçimdir.
İşte 1 su bardağı (86 gram) çiğ istiridye mantarının demire ek olarak besin içeriği:
Kalori: 28
Karbonhidrat: 5 gram
Protein: 3 gram
Yağ: <1 gram
Lif: 2 gram
Niasin: Günlük Değerin (DV) %27’si
Pantotenik asit (B5 vitamini): DV’nin %22’si
Folat: DV’nin %8’i
Kolin: DV’nin %8’i
Potasyum: DV’nin %8’i
Fosfor: DV’nin %8’i
Çinko: DV’nin %6’sı
Mantarlar ayrıca D vitamini ve selenyum dahil olmak üzere daha az miktarda başka besin maddeleri de içerir.
İstiridye mantarları, vücudunuzdaki hücresel hasarı azaltmaya yardımcı olan maddeler olan antioksidanlar sağlar. Özütlerinde gallik asit, klorojenik asit ve naringenin dahil olmak üzere yedi fenolik bileşik tespit edilmiştir; bunların hepsi vücudunuzda antioksidan görevi görür.
Bu mantarlar ayrıca güçlü antioksidan etkilere sahip olan ergotiyonein amino asidini de içerir.
2007’de kemirgenler üzerinde yapılan bir çalışma, istiridye mantarı özütüyle yapılan tedavinin antioksidan seviyelerini iyileştirdiğini ve yaşlı farelerde malondialdehit (MDA) dahil olmak üzere belirli iltihap belirteçlerini düşürdüğünü bulmuştur.
Benzer şekilde, 2020’de yapılan bir sıçan çalışması, özütün antioksidan etkiler gösterdiğini ve toksik kimyasalların neden olduğu karaciğer hasarını azaltmaya yardımcı olduğunu gözlemlemiştir.
Dahası, 2016’da yapılan bir tüp çalışması, istiridye mantarından elde edilen özütün insan atardamar hücrelerindeki oksidatif hasarı engellediğini ve muhtemelen ergotionin amino asidi sayesinde LDL (kötü) kolesterolün oksidasyonunu önlediğini buldu.
LDL (kötü) kolesterolün oksidasyonu, atardamarlarda plak birikmesi olan ve kalp hastalığına yol açabilen ateroskleroz sürecinde rol oynar.
KALP SAĞLIĞINA İYİ GELİYOR
İstiridye mantarları yüksek kolesterol ve yüksek tansiyon gibi kalp hastalığı risk faktörlerini azaltarak kalp sağlığını destekleyebilir. Beta-glukanlar adı verilen lifler de dahil olmak üzere kalp sağlığına fayda sağlayan çeşitli bileşikler açısından özellikle zengindir.
Beta-glukanlar, vücudunuzdaki kolesterol üretimini azaltmaya yardımcı olabilecek kısa zincirli yağ asitleri üretmek için bağırsak bakterileri tarafından fermente edilir. İstiridye mantarı diğer mantarlardan iki kat daha fazla beta-glukan sağlar.
20 kişide yapılan küçük bir 2011 randomize kontrollü deneme, 21 gün boyunca 30 gram kurutulmuş istiridye mantarı içeren bir çorba yemenin, plasebo tedavisine kıyasla trigliseritleri, toplam kolesterolü ve oksitlenmiş LDL (kötü) kolesterol seviyelerini düşürdüğünü buldu.
Ayrıca, sekiz insan çalışmasının 2020 tarihli bir incelemesi, bu mantarın alımının kan şekerini, trigliseritleri, kan basıncını ve insülin seviyelerini düşürmeye yardımcı olduğunu ve bunların hepsinin kalp hastalığı riskini azaltabileceğini buldu.
Kalp sağlığını desteklemenin yanı sıra istiridye mantarları kan şekeri seviyelerini düzenlemeye yardımcı olabilir.
KAN ŞEKERİNİ DENGELER
Tip 2 diyabetli ve diyabetsiz 22 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada, toz istiridye mantarı almanın yemek sonrası kan şekeri seviyelerini düşürdüğü bulundu. Yazarlar, mantarların vücut dokularında şeker kullanımını artırırken belirli kan şekerini artıran proteinleri engellediğini ileri sürdüler.
Benzer şekilde, 2007 yılında tip 2 diyabetli 30 hastaneye yatırılmış kişi üzerinde yapılan bir çalışmada, 7 gün boyunca günde 150 gram pişmiş istiridye mantarı yemenin açlık kan şekerini %22 ve yemek sonrası kan şekerini ortalama %23 oranında azalttığı bulundu.
Katılımcılar mantar tedavisini 1 hafta durdurduktan sonra, açlık ve yemek sonrası kan şekeri sırasıyla ortalama %13 ve %20 oranında arttı. Tedavi ayrıca katılımcıların kan basıncını, kolesterolünü ve trigliserit seviyelerini önemli ölçüde düşürdü.
Dahası, tip 2 diyabet ve yüksek tansiyonu olan 27 erkek üzerinde yapılan bir çalışma, günde 3 gram toz istiridye mantarı ile 3 ay boyunca tedavinin, uzun vadeli kan şekeri kontrolü için bir belirteç olan hemoglobin A1c’yi (HbA1c) önemli ölçüde azalttığını buldu.
2020 tarihli bir inceleme, bu potansiyel kan şekeri düşürücü etkilerin mantarın yüksek beta-glukan konsantrasyonuna atfedilebileceğini öne sürdü, çünkü bu tür lif karbonhidrat sindirimini ve emilimini yavaşlatır.
İstiridye mantarları bağışıklık sisteminizi çeşitli şekillerde destekleyebilir. Örneğin, bu mantarlardan elde edilen bir beta-glukan lifi türü olan pleuran’ın bağışıklık düzenleyici özelliklere sahip olduğu gösterilmiştir. Ayrıca, mantarlar antiviral ve antibakteriyel etkilere sahip olabilir.
41 kişi üzerinde yapılan 8 haftalık bir çalışma, plaseboya kıyasla günlük istiridye mantarı özü takviyesi almanın, enfeksiyona karşı korumada kritik bir rol oynayan bir molekül olan interferon-γ’yi (IFN-γ) aktive ederek bağışıklık sistemini güçlendirdiğini buldu. Bu mantarların ayrıca antiviral ve antibakteriyel etkileri olduğu gösterilmiştir.
