Kara deliklerin gizemi: Nasıl genişliyorlar?

JAXA ve NASA’nın XRISM Misyonu

Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) ile ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), galaksilerin hızını ve yapısını detaylı bir şekilde incelemek amacıyla X-Ray Görüntüleme ve Spektroskopi Misyonu’nu (XRISM) başlattı. Bu misyonun ilk gözlemlerine ulaşıldı ve elde edilen veriler, astronomi dünyasında heyecan yarattı.

XRISM, dünyadan yaklaşık 62 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir kara deliği daha önce hiç olmadığı kadar ayrıntılı bir şekilde inceleyebilmenin yanı sıra, büyük bir yıldızın “ölümüne” işaret eden süpernova kalıntılarının dinamiklerini de gözler önüne seriyor.

Güneş’ten 30 Milyon Kat Daha Büyük

Bu kara deliğin kütlesi, Güneş’ten yaklaşık 30 milyon kat daha fazla ve çevresine olan yer çekimi etkisi son derece büyüktür. Gözlemler sonucunda, kara deliğin etrafındaki maddenin yapısı, hareketi ve sıcaklığı hakkında önemli bilgiler elde edildi.

Yaklaşık 160 bin ışık yılı uzaktaki “N132D” adı verilen süpernova kalıntılarında ve kara delikte, “plazmanın” baskın etmen olduğu belirlendi. Bu durum, plazmanın evrendeki en güçlü ve dinamik süreçlerin başında geldiğini ortaya koyuyor.

Yeni Bir Bakış Açısı

XRISM’in, plazmanın yaydığı yüksek enerjili X-ray ışınlarını gözlemlemek için son derece uygun bir yapıya sahip olduğu anlaşılmıştır. Bu sayede astronomlar, evrenin en güçlü ve türbülanslı bölgeleri hakkında yeni bir anlayış geliştirme fırsatı bulmuşlardır.

XRISM araştırmacılarından Matteo Guainazzi, yaptığı açıklamada, yeni gözlemlerin kara deliklerin çevresindeki madde ile olan ilişkisini anlamanın yanı sıra, büyük kütleli yıldızların yaşam döngüsü hakkında yeni bir perspektif sunduğunu belirtti. Guainazzi, “Bu da misyonun yüksek enerjili evreni keşfetme konusundaki olağanüstü kabiliyetini sergiliyor.” ifadelerini kullandı.